Barış ve medeniyet taraftarı olarak gözüken müttefik güçler, insani müdahaleler adı altında Afganistan’da adeta taş üstünde taş bırakmamaktadır. Bu tip eylemlere ek olarak da, sivillerin değer atfettiği olgular üzerinde de tahribatları olmaktadır. Afganistan’daki son olaylar üzerine bir şeyler söylemek gerekirse; müttefik güçlerce, manevi değerler üzerinden insanlar psikolojik kayba uğratılmaktadır. Çatışmalar, savaşlar can almaya, fiziksel tahribata odaklı olsa da bu işin dolaylı olarak görülen psikolojik boyutu da ölümler kadar etkili olmaktadır. Örneğin, Afganistan’da Bagram Amerikan üssündeki personellerin dini içerikli kitapları yakma girişimleri üzerine Afgan halkını galeyana getirmiştir. Halk sokaklarda ve hava üssüne yakın yerlerde protestolara devam etmektedir. Öfkeli Afgan halkı yabancılara ölüm sloganları atarken, Afgan yetkilileri de imha edilmekten son anda kurtarılmış dini içerikli kitapların kendilerine NATO askerlerince teslim edildiğini belirtmiştir. İmha edilen dini kitapların Bagram Hapishanesi’ndeki tutuklularca kullanılmış olduğu da basına yansıyan bilgiler arasındadır.
Protestolarda halk kendi kendine de zarar vermektedir. Halk, öfkelerinden ötürü havaya ateş açtıklarında kendileri gibi diğer sivilleri de vurma tehlikesi bulunmaktadır. Veyahut halkın öfkesini dindirmek, çatışmaların önüne geçebilmek için görevlerini yapan polislerle siviller arasında anlaşmazlıklar çıkmaktadır. Ülke kendi içinde, bir çıkmaza yuvarlanmaktadır.
Yabancı güçlerin, Bagram hava üstündeki personellerin bu tür mukaddes değerlere zarar vermeleri de dolaylı yoldan bir insan hakları ihlali olarak görülebilir. Çünkü insanlar inandıkları sayesinde bir bütünlük, anlam kazanırlar bu yüzden de siviller bu tür olaylara hiçbir zaman kayıtsız kalamamaktadır. Evinin, tarlasının yakılmasına tepki gösteren insan bayrağının, kutsal kitabının yakılmasına da aynı şekilde tepki gösterecektir.
Kısaca, insanların kabullendiği mukaddes değerlere zarar vermek, insanları onlardan mahrum bırakmak da şahsa yapılmış bir ihlal gibidir. İnsanları bu tür olaylar (bayraklarını, dini kitaplarını yakmak, devlet büyüklerinin posterlerini yırtmak) çok daha kolay iç karışıklığa itmektedir. Zaten, orada bulunan yabancı güçlerin temel hedeflerinde gizliden gizliye bu kurgu bulunmaktadır. Yani, halkın kendi içinde ayrışması, ayaklanması, gösterilerde yayılan öfkeler, ruhsal çöküşler sivillerin ölümünden daha uzun süre etkili olmaktadır. Çünkü bu olayları görerek yaşamak, çaresizliğe sığınmak, yabancı güçlere mahkûm olduğunu bilmek ve onlardan da manevi olarak da zarar görmek insan onuruna zarar vermektedir. Herhangi bir sivil kaybı söz konusu değil diye düşünülebilir ancak burada müttefik güçler sivillere karşı artık kutsal değerler üzerinden psikolojik tahribatlar uygulamaktadır ve bu tahribatlar en az ölümler kadar halkı öfkelendirmekte ve uzun süreli etkiler yaratmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder